DZIAŁ

8. Charakterystyka hodowlana drzew i krzewów leśnych

TEMAT

8.4 Szeregi ekologiczne

ZADANIE

8.4.3 uszeregować gatunki ze względu na wrażliwość na przymrozki

1.Gatunki Bardzo Wrażliwe (Silnie Uszkadzane)

Gatunki, które bardzo wcześnie rozpoczynają wegetację. Ich młode, soczyste i niezdrewniałe przyrosty są narażone na przemarznięcie nawet przy lekkich przymrozkach.

  • Buk zwyczajny (Fagus sylvatica) – Jest uważany za jeden z najbardziej wrażliwych gatunków. Pędy i liście rozwijają się bardzo wcześnie i są niezwykle czułe na niskie temperatury. Uszkodzenia mogą prowadzić do deformacji pnia, rozwidleń, zgorzeli liści i obniżenia jakości technicznej drewna.

  • Dąb szypułkowy (Quercus robur) i Dąb bezszypułkowy (Quercus petraea) – Dęby również rozpoczynają wegetację bardzo wcześnie. Przymrozki uszkadzają młode liście i pędy, co często skutkuje tzw. „czarcimi miotłami” (bujnym, krzaczastym odrostem z pąków śpiących poniżej uszkodzonego wierzchołka) oraz obniżeniem przyrostu na wysokość.

  • Grab pospolity (Carpinus betulus) – Podobnie jak buk, grab jest bardzo wrażliwy i wcześnie rozwija liście, które są narażone na uszkodzenia.

  • Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) – Wrażliwy na przymrozki, szczególnie w fazie rozwoju młodych liści.

Źródło: Prof. A. Jaworski w podręczniku „Charakterystyka hodowlana drzew leśnych” wyraźnie wskazuje buka i dęby jako gatunki o „dużej podatności na uszkodzenia przez przymrozki”, podkreślając znaczenie odpowiedniego doboru siedlisk dla tych gatunków.

  • 2. Gatunki Średnio Wrażliwe (Umiarkowanie Uszkadzane)

    Gatunki, które rozpoczynają wegetację nieco później lub ich młode przyrosty są nieco mniej podatne na uszkodzenia.

    • Świerk pospolity (Picea abies) – Młode przyrosty (tzw. „świeczki”) są wrażliwe, ale uszkodzenia zwykle nie są aż tak drastyczne jak u gatunków liściastych. Mogą prowadzić do zniekształceń pokroju.

    • Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) – Generalnie uznawana za dość odporną, jednak młode siewki i młode przyrosty na starszych drzewach mogą być uszkadzane przez silne przymrozki. Jej tolerancja jest wyższa niż gatunków liściastych z grupy pierwszej.

    • Modrzew europejski (Larix decidua) – Młode, miękkie igły są podatne na uszkodzenia, ale drzewo ma zdolność do regeneracji i wypuszczania nowych pąków.

    • Klon jawor (Acer pseudoplatanus) – Wrażliwość średnia, porównywalna z modrzewiem.

    • Topola (Populus spp.) i Wiąz (Ulmus spp.) – Gatunki o średniej wrażliwości, chociaż uszkodzenia zależą od konkretnego gatunku i momentu wystąpienia przymrozku.

    Źródło: Opracowania IBL często klasyfikują świerk i sosnę jako gatunki o średniej tolerancji, gdzie ryzyko poważnych uszkodzeń występuje głównie w fazie siewki lub w szczególnie niekorzystnych lokalizacjach (mrozowiskach).

    )

Gatunki, które rozpoczynają wegetację bardzo późno, dzięki czemu ich przyrosty omijają okres wiosennych przymrozków.

  • Dąb czerwony (Quercus rubra) – Gatunek szczególnie wyróżniany w tym kontekście. Rozpoczyna wegetację nawet 2-3 tygodnie później niż dąb szypułkowy, co praktycznie całkowicie eliminuje problem uszkodzeń przez przymrozki. Jest to jedna z jego głównych cech hodowlanych.

  • Jodła pospolita (Abies alba) – Późno rozwija swoje przyrosty, przez co jest znacznie mniej narażona na przymrozki niż świerk.

  • Robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia) – Bardzo późno rozwija liście (nawet w maju), co czyni ją highly odporną na wiosenne przymrozki.

  • Brzoza brodawkowata (Betula pendula) – Wykazuje stosunkowo wysoką odporność na niskie temperatury w okresie wegetacyjnym.

  • Klon jesionolistny (Acer negundo) – Podobnie jak inne gatunki inwazyjne, charakteryzuje się późnym rozpoczęciem wegetacji i dużą tolerancją.

Źródło: Prof. Jaworski oraz Zasady Hodowli Lasu (PWRiL) podkreślają zalety dębu czerwonego i jodły w kontekście unikania uszkodzeń przymrozkowych. Leśnicy często wykorzystują tę wiedzę, wprowadzając dęba czerwonego na siedliskach podatnych na zastoiska mrozowe.

Stopień wrażliwościGatunki drzew
Bardzo WrażliweBuk zwyczajny, Dąb szypułkowy, Dąb bezszypułkowy, Grab pospolity, Jesion wyniosły
Średnio WrażliweŚwierk pospolity, Sosna zwyczajna, Modrzew europejski, Klon jawor, Topola, Wiąz
OdporneDąb czerwony, Jodła pospolita, Robinia akacjowa, Brzoza brodawkowata, Klon jesionolistny

  1. Dobór składu gatunkowego do siedliska jest kluczowy. Na terenach zagrożonych przymrozkami (obniżenia terenu, doliny – tzw. mrozowiska) należy unikać sadzenia buka i rodzimych dębów.

  2. Zastosowanie gatunków odpornych jest jedną z metod ochrony upraw. Dąb czerwony bywa celowo wprowadzany na takich obszarach jako gatunek osłonowy lub główny, aby zapewnić powodzenie hodowli.

  3. Pochodzenie sadzonek ma ogromne znaczenie. Sadzonki wyhodowane z nasion pochodzących z rejonów o surowszym klimacie (tzw. ekotypów północnych lub górskich) cechują się późniejszym rozpoczęciem wegetacji i są mniej wrażliwe.

  4. Sztuczne podkrzesywanie lub zwiększanie zwarcia w młodnikach to zabiegi hodowlane, które modyfikują mikroklimat, podwyższają minimalną temperaturę przy gruncie i tym samym ograniczają ryzyko wystąpienia uszkodzeń.

Główne źródła:

  • Jaworski A.: Charakterystyka hodowlana drzew leśnych. Kraków, 1995.

  • Zasady Hodowli Lasu. PWRiL, Warszawa.

  • Opracowania i wyniki badań Instytutu Badawczego Leśnictwa (IBL) oraz czasopisma branżowe (m.in. „Sylwan”).

8.4.3. Klasyfikacja gatunków drzew leśnych według wrażliwości na przymrozki

Test jest oceniany. Rozwiąż go jeśli jesteś pewna/pewny, że opanowałeś materiał z lekcji. Jeśli nie wróci do lekcji i naucz się jej. Test można rozwiązać tylko jeden raz. Kto nie zaliczy testu lub otrzyma mniej niż 50 punktów odpowiada ustnie na następnych lekcjach.

Jeśli opanowałaś /opanowałeś materiał zacznij

Test zawiera 10 pytań zamkniętych, jedna odpowiedź prawidłowa. Ocena według skali ocen przedmioty zawodowe. Waga 2. Czas na rozwiązanie 10 minut.
TEST AKTYWNY 14.09.2025 OD GODZINY 20:45 DO GODZINY 21:00
👉 Kliknij tu

O PLATFORMIE

WIEDZA O LASACH
Baza materiałów dydaktycznych dla uczniów Technikum Leśnego
Wszelkie prawa zastrzeżone

2025