DZIAŁ
12. Pielęgnowanie lasu
TEMAT
12.2 Rodzaje selekcji stosowanych podczas pielęgnowania lasu
ZADANIE
12.2.1 wymienić rodzaje selekcji stosowanych przy pielęgnowaniu lasu
Rodzaje selekcji stosowanych przy pielęgnowaniu lasu
W hodowli lasu, w trakcie zabiegów pielęgnacyjnych, stosuje się dwa fundamentalne, uzupełniające się rodzaje selekcji:
Selekcja negatywna (bierna)
Selekcja pozytywna (czynna)
Oba rodzaje są stosowane łącznie w trakcie jednego zabiegu, jednak ich proporcja i dominacja zmieniają się wraz z wiekiem drzewostanu.
ZADANIE
12.2.2 scharakteryzować selekcję negatywną scharakteryzować selekcję pozytywną
Charakterystyka selekcji negatywnej
Selekcja negatywna polega na wyborze i usunięciu drzew niepożądanych, chorych, wadliwych, obumierających lub takich, które swoją obecnością pogarszają warunki wzrostu dla drzew lepszej jakości.
Cel: Głównym celem jest „wyczyszczenie” drzewostanu z elementów szkodliwych i stworzenie przestrzeni oraz lepszych warunków (światła, wody, składników pokarmowych) dla drzew wartościowych, które pozostają.
Kryteria wyboru: Kierujemy się wadami drzew, takimi jak: zniekształcenie strzały, duża gałęzistość, choroby, uszkodzenia, słaby przyrost, niepożądany gatunek.
Dominacja: Selekcja negatywna jest dominująca we wczesnych fazach rozwoju drzewostanu (czyszczenia wczesne i późne), gdzie głównym problemem jest ogromna konkurencja między tysiącami młodych drzew. W tej fazie leśnik koncentruje się na usuwaniu tego, co najgorsze.
Charakterystyka selekcji pozytywnej
Selekcja pozytywna polega na aktywnym wyborze i faworyzowaniu drzew najbardziej wartościowych, tzw. drzew doborowych (perspektywicznych), oraz zapewnieniu im jak najlepszych warunków wzrostu poprzez usunięcie ich bezpośrednich konkurentów.
Cel: Głównym celem jest skoncentrowanie wzrostu drzewostanu na najlepszych genetycznie i fenotypowo osobnikach, aby w efekcie końcowym uzyskać drzewostan o najwyższej możliwej masie i jakości technicznej drewna.
Kryteria wyboru: Kierujemy się pozytywnymi cechami drzew: prostą, pełną i dobrze oczyszczoną strzałą, zdrowym wyglądem, dobrym przyrostem na wysokość i grubość, pożądanym gatunkiem.
Dominacja: Selekcja pozytywna staje się dominująca w fazie trzebieży, kiedy drzewostan jest już wstępnie oczyszczony z elementów najgorszych, a najważniejsze staje się kształtowanie jego przyszłej wartości.
ZADANIE
12.2.3 wymienić rodzaje drzew wyróżnianych w selekcji pozytywnej to do trzebieży wczesnej
Rodzaje drzew wyróżnianych w selekcji pozytywnej (drzewa doborowe)
W selekcji pozytywnej, szczególnie w trzebieżach, wyróżnia się i faworyzuje następujące rodzaje drzew:
Drzewa doborowe (perspektywiczne): To najlepsze drzewa w drzewostanie, charakteryzujące się doskonałym pokrojem, zdrowotnością i tempem wzrostu. Są to „drzewa przyszłości”, wokół których koncentruje się cały zabieg. To one mają dać finalny, wartościowy surowiec drzewny.
Drzewa towarzyszące: To drzewa dobrej jakości, rosnące w bezpośrednim sąsiedztwie drzew doborowych. Nie konkurują z nimi intensywnie, a wręcz korzystnie wpływają na ich wzrost (np. poprzez boczne ocienienie, które prowadzi do naturalnego oczyszczania się strzały drzewa doborowego z gałęzi). Czasami są one później przeznaczane do usunięcia, aby dać więcej przestrzeni doborowym.
Drzewa pomocnicze (osłonowe): Często są to gatunki podszytowe lub szybkorosnące, które swoją obecnością chronią glebę, poprawiają mikroklimat lub stanowią osłonę dla bardziej wrażliwych, cennych gatunków głównych (np. grab lub osika stanowiąca osłonę dla dębu).
ZADANIE
12.2.4 zdefiniować pojęcie trzebieży to do trzebieży wczesnej
Definicja pojęcia trzebieży
Trzebieże to podstawowy zabieg pielęgnacyjny wykonywany w dojrzewających drzewostanach, polegający na wybiórczym usuwaniu części drzew w celu dalszego regulowania zagęszczenia, poprawy warunków wzrostu i kształtowania jakości pozostawionych drzew (głównie poprzez selekcję pozytywną).
Cel trzebieży wczesnej: Jest to pierwsza faza trzebieży. Jej celem jest stopniowe przejście od selekcji negatywnej (usuwanie najgorszych) do selekcji pozytywnej (faworyzowanie najlepszych). Wprowadza się ją, gdy drzewa zaczynają wchodzić w fazę intensywnego przyrostu na grubość. Usuwa się wówczas drzewa, które stały się bezpośrednimi konkurentami dla wstępnie wytypowanych przyszłych drzew doborowych.
ZADANIE
12.2.5 wymienić drzewostany jakich dotyczą trzebieże
Drzewostany, jakich dotyczą trzebieże
Trzebieże wykonuje się w drzewostanach starszych klas wieku, które przeszły już fazę czyszczeń. Zgodnie z Instrukcją Urządzania Lasu, są to drzewostany w III (drągowina) i IV (dojrzewający) klasie wieku.
Dla gatunków szybkorosnących (np. sosna, brzoza, modrzew): III klasa wieku to 21-40 lat, a IV klasa to 41-60 lat. Trzebieże wczesne dotyczą głównie III klasy wieku.
Dla gatunków wolno rosnących (np. dąb, buk, jodła): III klasa wieku to 41-60 lat, a IV klasa to 61-80 lat. Trzebieże wczesne dotyczą tutaj również III klasy wieku.
Podsumowując, trzebieże dotyczą dojrzałych, zagęszczonych drzewostanów, które weszły w fazę intensywnego przyrostu masy drzewnej na grubość, a zabieg ma na celu ukierunkowanie tego przyrostu na najcenniejsze okazy.