DZIAŁ

Naturalne i sztuczne odnowienie lasu

9

TEMAT

Zalesienia

9.9

5 pkt

zdefiniować pojęcie zalesienia

9.9.1

5pkt

Zalesieniem nazywamy wprowadzenie lasu na grunty nieleśne.

35 pkt

scharakteryzować kwalifikowanie gruntów do zalesień

9.8..1

35 pkt

1. Kryteria kwalifikowania gruntów do zalesień

Grunty przeznaczone do zalesienia muszą spełniać określone kryteria związane z warunkami glebowymi, klimatycznymi, prawnymi oraz ekologicznymi.

A. Kryteria glebowe i siedliskowe

  • Struktura i żyzność gleby
    • Gleby uboższe (bielicowe, arenosole, gleby inicjalne) mogą być przeznaczane pod zalesienia sosną lub brzozą.
    • Gleby bardziej żyzne (brunatne, czarnoziemy, mady) preferowane są dla dębów, buków i gatunków liściastych.
  • Odczyn gleby
    • Gleby kwaśne – preferowane dla sosny, świerka i modrzewia.
    • Gleby obojętne i zasadowe – bardziej odpowiednie dla dębu, jawora i buka.
  • Poziom wód gruntowych
    • Grunty wilgotne i bagienne nie nadają się do zalesień klasycznych, ale mogą być przekształcane w lasy bagienne (np. ols, łęg).

B. Kryteria klimatyczne

  • Strefa klimatyczna
    • Zalesienia dobierane zgodnie z regionalnym klimatem (np. świerk i jodła w górach, sosna i dąb na niżu).
  • Ekspozycja i nachylenie terenu
    • Silne nachylenie może wymagać dostosowania składu gatunkowego (np. unikanie gatunków płytko korzeniących się na stromych stokach).

C. Kryteria ekologiczne i przyrodnicze

  • Ochrona bioróżnorodności
    • Zalesienia nie mogą naruszać cennych siedlisk przyrodniczych.
  • Łączenie z istniejącymi lasami
    • Preferowane są zalesienia zwiększające kompleksy leśne, poprawiające łączność ekologiczną.
  • Obszary Natura 2000 i rezerwaty
    • Dostosowanie do wymogów ochrony środowiska, np. nie zawsze możliwe zalesienia w obszarach objętych szczególną ochroną.

D. Kryteria prawne i administracyjne

  • Przeznaczenie gruntu w planie zagospodarowania przestrzennego
    • Należy sprawdzić, czy grunt ma status rolny, nieużytek lub inne oznaczenie umożliwiające zalesienie.
  • Programy wsparcia finansowego
    • Możliwość uzyskania dotacji na zalesienia w ramach Krajowego Planu Strategicznego WPR czy programów Lasów Państwowych.

2. Etapy kwalifikowania gruntów do zalesienia

  1. Analiza formalna – sprawdzenie statusu gruntu w ewidencji i miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
  2. Ocena siedliskowa – określenie żyzności gleby, poziomu wód gruntowych, ekspozycji terenu i dostępności.
  3. Dobór składu gatunkowego – w zależności od warunków siedliskowych, klimatycznych i ekologicznych.
  4. Zatwierdzenie projektu zalesienia – zgłoszenie planu do odpowiednich organów (Lasy Państwowe, ARiMR, nadleśnictwo).
  5. Realizacja nasadzeń – prowadzenie prac zgodnie z technologiami hodowlanymi, w tym ochrona przed zwierzyną i pielęgnacja uprawy.

60 pkt

określić składy gatunkowe zalesień na poszczególnych typach siedliskowych lasu

9.8..1

60pkt

Według Zasad Hodowli Lasu 

1. Bór suchy (Bs)

Charakterystyka siedliska:

  • Gleby bardzo ubogie, piaszczyste, silnie przepuszczalne.
  • Niski poziom wód gruntowych.
  • Mała żyzność, brak próchnicy.

Zalecane gatunki:

  • Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) – główny gatunek.
  • Jałowiec pospolity (Juniperus communis) – w domieszce.

Uwagi:
Zalesienia powinny uwzględniać szerokie przestrzenie między drzewami, aby uniknąć osłabienia drzewostanu.

2. Bór świeży (Bśw)

Charakterystyka siedliska:

  • Gleby ubogie, bielicowe, piaszczyste, ale o nieco lepszej retencji wodnej niż bór suchy.
  • Niski poziom próchnicy, ale możliwość wzbogacenia siedliska poprzez wprowadzenie domieszek liściastych.

Zalecane gatunki:

  • Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) – główny gatunek.
  • Brzoza brodawkowata (Betula pendula) – domieszka pionierska.
  • Dąb szypułkowy (Quercus robur) – domieszka wzbogacająca glebę.
  • Świerk pospolity (Picea abies) – w chłodniejszych regionach.

Uwagi:
Warto wprowadzać domieszkę dębu i brzozy dla wzbogacenia składu siedliska i podniesienia odporności drzewostanu.

3. Bór mieszany świeży (BMśw)

Charakterystyka siedliska:

  • Gleby uboższe, ale o lepszej retencji wodnej.
  • Występowanie próchnicy i większa możliwość wprowadzenia gatunków liściastych.

Zalecane gatunki:

  • Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) – główny składnik.
  • Świerk pospolity (Picea abies) – w chłodniejszych rejonach.
  • Dąb szypułkowy (Quercus robur) – domieszka.
  • Brzoza brodawkowata (Betula pendula) – domieszka pionierska.

Uwagi:
Kompozycja powinna uwzględniać ochronę gleb i różnorodność biologiczną, szczególnie na terenach narażonych na erozję.

4. Las świeży (Lśw)

Charakterystyka siedliska:

  • Gleby średnio żyzne, brunatne, o średniej zawartości próchnicy.
  • Umiarkowana wilgotność.

Zalecane gatunki:

  • Dąb szypułkowy (Quercus robur) – główny składnik.
  • Buk zwyczajny (Fagus sylvatica) – w regionach południowych.
  • Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) – domieszka.
  • Brzoza brodawkowata (Betula pendula) – domieszka.
  • Grab pospolity (Carpinus betulus) – domieszka wzbogacająca siedlisko.

Uwagi:
Lasy świeże to jedne z najczęściej zalesianych siedlisk, gdzie dąb i buk odgrywają kluczową rolę w budowie stabilnych drzewostanów.

5. Las mieszany świeży (LMśw)

Charakterystyka siedliska:

  • Gleby żyzne, o dobrej retencji wodnej, z dużą zawartością próchnicy.
  • Duża różnorodność florystyczna.

Zalecane gatunki:

  • Dąb szypułkowy (Quercus robur) – główny składnik.
  • Buk zwyczajny (Fagus sylvatica) – istotny komponent.
  • Jodła pospolita (Abies alba) – w rejonach górskich.
  • Świerk pospolity (Picea abies) – domieszka.
  • Grab pospolity (Carpinus betulus) – domieszka.

Uwagi:
Siedliska tego typu są najlepiej przystosowane do różnorodnych gatunków drzew, co pozwala na budowanie stabilnych i odpornych lasów.

6. Las wilgotny (Lw)

Charakterystyka siedliska:

  • Gleby żyzne, ale okresowo podmokłe.
  • Wysoki poziom wód gruntowych.

Zalecane gatunki:

  • Olcha czarna (Alnus glutinosa) – główny gatunek.
  • Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) – domieszka.
  • Dąb szypułkowy (Quercus robur) – domieszka.
  • Klon jawor (Acer pseudoplatanus) – domieszka.

Uwagi:
Ważne jest odpowiednie rozmieszczenie sadzonek, aby uniknąć zamierania drzew w nadmiernie wilgotnych miejscach.

7. Ols (Ol)

Charakterystyka siedliska:

  • Bardzo żyzne, bagienne siedliska, stale podmokłe.

Zalecane gatunki:

  • Olcha czarna (Alnus glutinosa) – dominujący gatunek.
  • Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) – w domieszce.
  • Wiąz szypułkowy (Ulmus laevis) – rzadko.

Uwagi:
Ze względu na trudne warunki siedliskowe, olsy są zazwyczaj pozostawiane w formie naturalnej sukcesji.

Dla przypomnienia

Jawor Acer pseudoplatanus Klon zwyczajny Acer platanoides

Lipa drobnolistna Tilia cordata
Lipa wielkolistna Tilia platyphyllos

Zaliczenie

Test sprawdzający

POWRÓT

O PLATFORMIE

WIEDZA O LASACH
Baza materiałów dydaktycznych dla uczniów Technikum Leśnego
Wszelkie prawa zastrzeżone

2025