DZIAŁ

Naturalne i sztuczne odnowienie lasu

9

TEMAT

Technika, terminy i sposoby sadzenia

9.6

40 pkt

scharakteryzować transport sadzonek ze szkółki do miejsc sadzenia

9.6.1

4x10pkt

Transport sadzonek ze szkółki do miejsc sadzenia

Transport sadzonek to kluczowy etap w procesie odnowienia lasu, który wymaga staranności, by zapewnić jak najlepsze warunki do przetrwania i prawidłowego wzrostu młodych roślin. Według publikacji naukowych z zakresu leśnictwa, w tym „Hodowli Lasu” autorstwa prof. Andrzeja Jaworskiego, oraz informacji Lasów Państwowych, proces ten obejmuje następujące elementy:

1. Przygotowanie sadzonek do transportu

  • Czas transportu: Transport powinien być wykonany jak najszybciej po wykopaniu sadzonek w szkółce, najlepiej tego samego dnia.
  • Pakowanie sadzonek:
    • Sadzonki są pakowane w pojemniki,  worki foliowe lub materiałowe , a korzenie powinny być osłonięte przed przesychaniem (np. zabezpieczane wilgotną warstwą torfu, gleby, trocinami lub specjalnymi żelami hydroabsorpcyjnymi).
    • Nadziemne części są wiązane luźno, by uniknąć uszkodzeń mechanicznych.
  • Przechowywanie przed transportem:
    • Jeśli nie jest możliwy natychmiastowy transport, sadzonki należy tymczasowo zadołować w ziemi w zacienionym miejscu.
    • Temperatura wokół sadzonek w czasie przechowywania nie powinna przekraczać 5°C.

2. Środki transportu

  • Rodzaj pojazdu:
    • Krótsze trasy: Sadzenie lokalne można przeprowadzić z użyciem lekkich pojazdów terenowych, traktorów z przyczepami, czy specjalnych wózków.
    • Dłuższe trasy: Transport większych partii sadzonek odbywa się w pojazdach ciężarowych wyposażonych w plandeki dla ochrony przed słońcem i wiatrem.
  • Zabezpieczenie w transporcie:
    • Korzenie sadzonek muszą być wilgotne i osłonięte przed działaniem słońca oraz wiatru.
    • Nadziemne części nie mogą być zgniecione, należy je układać swobodnie, bez zbyt ciasnego upakowania.
  • Warunki transportu:
    • Transport odbywa się w chłodnych godzinach dnia, najlepiej wcześnie rano lub późnym popołudniem.
    • Temperatura podczas transportu nie powinna przekraczać 5–10°C, szczególnie w przypadku transportu gatunków wrażliwych, takich jak jodła pospolita czy świerk.

3. Ochrona sadzonek podczas transportu

  • Wilgotność korzeni: Kluczowym elementem jest utrzymanie korzeni wilgotnymi przez cały czas transportu. W tym celu stosuje się nawilżane płachty, moskiery lub specjalne żele zapobiegające przesychaniu.
  • Unikanie uszkodzeń mechanicznych:
    • Unika się gwałtownych manewrów i wstrząsów w czasie transportu, co mogłoby prowadzić do uszkodzeń systemu korzeniowego i pączków w szczególności wierzchołkowych.
    • Sadzonki powinny być transportowane w sposób luźno upakowany, by zapobiec zgnieceniu.

4. Postępowanie po dotarciu na miejsce

  • Rozładunek: Sadzonki rozładowuje się ostrożnie, unikając rzucania lub uszkadzania korzeni i części nadziemnych.
  • Przechowywanie w terenie:
    • Na miejscu sadzenia sadzonki, które nie są natychmiast wysadzane, należy tymczasowo zadołować lub przechować w zacienionych i wilgotnych warunkach (przy zrębowe doły na sadzonki lub doły zbiorcze przy leśniczówkach).
    • Unika się narażania sadzonek na bezpośrednie działanie promieni słonecznych i wiatru.

Problemy i zagrożenia związane z transportem sadzonek

  1. Przesychanie korzeni: Przyczynia się do osłabienia żywotności sadzonek.
  2. Uszkodzenia mechaniczne: Złamania lub uszkodzenia kory utrudniają ukorzenienie i wzrost.
  3. Długie czasy transportu: Sadzonki tracą świeżość i wigor.
  4. Brak odpowiednich warunków chłodzenia: Prowadzi do przegrzewania się sadzonek, szczególnie w przypadku transportu wiosną lub latem.

60 pkt

scharakteryzować sposoby sadzenia poszczególnych gatunków

9.6.2

60 pkt

 1. Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki lub w szparę pod kostur jednolatki.
• Rozstaw: (10000szt/ha) 1,5 × 0,67 m lub 1,4 × 0,71 m.
• Uwagi: Ważne staranne zakopanie i dociśnięcie korzeni. Szczególną uwagę należy zwrócić na niezawijanie korzeni zalecane żelowanie lub maczanie w „błotku”. Sadzenie w rzędach sprawia, że pielęgnacja staje się łatwiejsza.
________________________________________

2. Świerk pospolity (Picea abies)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (4000 szt/ha) 1,5 × 1,6 m.
• Uwagi: Świerk wymaga dokładnego zabezpieczenia korzeni przed wysychaniem podczas transportu.

________________________________________
3. Jodła pospolita (Abies alba)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Wymaga zacienionych stanowisk. Sadzi się głębiej niż inne gatunki.
________________________________________

4. Modrzew europejski (Larix decidua)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (2000 szt/ha) 1,5 × 3,3 m lub co drugi rząd 3 × 1,67 m.
• Uwagi: Preferuje stanowiska słoneczne i dobrze przepuszczalne gleby.
________________________________________

5. Buk zwyczajny (Fagus sylvatica)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (8000 szt/ha) 1,5 × 0,83 m
• Uwagi: Sadzi się w miejscach cienistych na glebach wilgotnych i próchnicznych.
________________________________________

6. Dąb bezszypułkowy (Quercus petraea)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki.
• Rozstaw: (8000 szt/ha) 1,5 × 0,83 m
• Uwagi: Wymaga żyznych, przepuszczalnych gleb.
________________________________________

7. Dąb szypułkowy (Quercus robur)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (8000 szt/ha) 1,5 × 0,83 m lub w kępach 3–5 sadzonek razem.
• Uwagi: Preferuje stanowiska wilgotne, żyzne i gliniaste.
________________________________________

8. Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki.
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Wymaga gleb żyznych, bogatych w wapń, dobrze nasłonecznionych lub półcienistych.
________________________________________

9. Olsza czarna (Alnus glutinosa)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki i jednolatki lub w szparę pod kostur jednolatki.
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Sadzi się ją często wzdłuż cieków wodnych, na glebach gliniastych i próchnicznych.
________________________________________

10. Brzoza brodawkowata (Betula pendula)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel lub w szparę pod kostur.
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Brzoza preferuje stanowiska ubogie i suche, dobrze znosi trudne warunki.
________________________________________

11. Brzoza omszona (Betula pubescens)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel w miejscach wilgotnych.
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Sadzi się ją na stanowiskach wilgotnych, torfowych lub podmokłych.
________________________________________

12. Grab pospolity (Carpinus betulus)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Preferuje gleby wilgotne, żyzne, często stanowi warstwę podrzędną w lasach liściastych.
________________________________________

13. Klon zwyczajny (Acer platanoides)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Klon wymaga żyznych i przepuszczalnych gleb oraz dobrze naświetlonych stanowisk.
________________________________________

14. Jawor (Acer pseudoplatanus)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki.
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m..
• Uwagi: Preferuje gleby bogate w wapń, wilgotne i próchniczne, najlepiej w półcieniu.
________________________________________

15. Wiąz górski (Ulmus glabra)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Wymaga żyznych, głębokich gleb i stanowisk wilgotnych.
________________________________________

16. Lipa drobnolistna (Tilia cordata)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Lipa rośnie dobrze na glebach próchnicznych i umiarkowanie wilgotnych.
________________________________________

17. Lipa wielkolistna (Tilia platyphyllos)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Gatunek preferujący stanowiska żyzne i bardziej wilgotne niż lipa drobnolistna.
________________________________________

18. Topola osika (Populus tremula)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Rośnie dobrze na stanowiskach ubogich i mniej żyznych.
________________________________________

19. Robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.
• Uwagi: Wymaga stanowisk ciepłych, suchych i dobrze nasłonecznionych.
________________________________________

20. Jarząb pospolity (Sorbus aucuparia)

• Technika sadzenia: W dołek (jamkę) pod szpadel wielolatki
• Rozstaw: (6000 szt/ha) 1,5 × 1,1 m.

• Uwagi: Rośnie na szerokim spektrum stanowisk, często jako gatunek domieszkowy.

Podział sposobów sadzenia wg. prof. A. Jaworskiego

20 pkt

podać orientacyjną liczbę sadzonek w odnowieniach sztucznych

9.6.3

20pkt

10 pkt

zdefiniować pojęcie więźby wymienić zalety więźby regularnej

9.6.4

40pkt

Więźba

Więźba to sposób rozmieszczenia sadzonek na powierzchni gleby w uprawach leśnych. Wyraża się ją w formie rozstawu między sadzonkami w rzędzie oraz odległości między rzędami (np. 1,5 × 1,0 m). Określenie więźby ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia optymalnych warunków wzrostu drzew, ich pielęgnacji oraz przyszłego zagospodarowania.

Zalety więźby regularnej

  1. Równomierne zagospodarowanie przestrzeni:

    • Więźba regularna zapewnia równomierne rozmieszczenie sadzonek, co wpływa na lepsze wykorzystanie światła, wody i składników odżywczych w glebie.

  2. Ułatwienie pielęgnacji:

    • Ułatwia wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych, takich jak odchwaszczanie, spulchnianie gleby, czy czyszczenia wczesne i późne.

  3. Równomierny wzrost drzew:

    • Zapobiega nadmiernej konkurencji między drzewami, co sprzyja ich harmonijnemu rozwojowi.

  4. Łatwość w planowaniu przyszłych zabiegów gospodarczych:

    • Regularne rozmieszczenie ułatwia przeprowadzenie trzebieży oraz przygotowanie dojrzałych drzewostanów do użytkowania.

  5. Estetyka nasadzeń:

    • Regularne układy są bardziej estetyczne, co ma znaczenie w lasach pełniących funkcje rekreacyjne i krajobrazowe.

  6. Możliwość mechanizacji prac:

    • Więźba regularna umożliwia zastosowanie mechanizacji w pielęgnacji i ochronie upraw leśnych, co obniża koszty.

  7. Minimalizacja strat:

    • Dzięki równomiernemu rozstawowi ryzyko zniszczenia sadzonek przez zwierzynę lub uszkodzenia mechaniczne jest mniejsze niż w przypadku więźby nieregularnej.
  8. Zwiększona stabilność drzewostanu: 
    •  Utrzymanie regularnej więźby wpływa na wyrównany rozwój sadzonek, co w późniejszych etapach może przekładać się na stabilniejszy drzewostan.
  9. Łatwość kontroli i monitoringu:
    • Więźba regularna ułatwia inspekcję oraz liczenie sadzonek w przypadku strat lub ubytków.

10 pkt

obliczyć zapotrzebowanie na sadzonki w więźbie prostokątnej odczytać z Zasad Hodowli Lasu typy drzewostanów dla różnych siedlisk

9.6.5

10pkt

Obliczanie więźby

10000 / ilość sadzonek na 1 ha / rozstaw między rzędami = odstęp między sadzonkami w rzędzie

Przykład: Sosna zwyczajna

10000 szt./ha

10000 / 10000 / 1,5 = 0,66 m

8000 szt./ha

10000 / 8000 / 1,5 = 0,83 m

​

Dla przypomnienia

Sosna zwyczajna Pinus sylvestris
Świerk pospolity Picea abies
Jodła zwyczajna Abies alba
Modrzew europejski Larix decidua

Zaliczenie

Test sprawdzający

POWRÓT

O PLATFORMIE

WIEDZA O LASACH
Baza materiałów dydaktycznych dla uczniów Technikum Leśnego
Wszelkie prawa zastrzeżone

2025